Επιμέλεια:

Χ. Μιχαλακέας, Καρδιολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών,
Επιστημονικός Συνεργάτης Β' Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής,
Υπεύθυνος Λιπιδαιμικού Ιατρείου Ευρωκλινικής Αθηνών

Λ. Ραλλίδης, Καθηγητής Καρδιολογίας,
Β΄ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική,
Π.Γ.Ν. «Αττικόν»

Τα πολύ υψηλά επίπεδα της HDL-χολ παύουν να είναι αθηροπροστατευτικά?

Πρόσφατα δεδομένα θέτουν αν αμφιβόλω το καρδιαγγειακό όφελος των υψηλών επιπέδων της HDL-χολ. Στην παρούσα μετα-ανάλυση δεδομένων 8 μελετών σε συνολικά 1.004.584 συμμετέχοντες χωρίς στεφανιαία νόσο αξιολογήθηκε η συσχέτιση των πολύ αυξημένων επιπέδων της HDL-χολ (≥80 mg/dL) με τη θνητότητα. Ποσοστό 13,3% του συνόλου των εξεταζόμενων είχαν πολύ υψηλά επίπεδα HDL-χολ (n=133.646). Δεν βρέθηκε διαφορά στο σύνολο των θανάτων και στους θανάτους από κακοήθειες ή καρδιαγγειακή νόσο. Διαπιστώθηκε 21% χαμηλότερη πιθανότητα εκδήλωσης θανατηφόρου ή μη-θανατηφόρου στεφανιαίου επεισοδίου σε άτομα με πολύ υψηλά επίπεδα HDL-χολ. Στην ανάλυση υπο-ομάδων διαπιστώθηκε ότι ο κίνδυνος καρδιαγγειακού θανάτου εμφάνιζε αύξηση σε επίπεδα HDL-χολ > 116 mg/dL στις γυναίκες και > 94 mg/dL στους άνδρες. Οι ερευνητές συμπεραίνουν ότι τα πολύ υψηλά επίπεδα HDL-χολ δεν ασκούν καρδιοπροστατευτική δράση, αντίθετα, μπορεί να αυξάνουν τον καρδιαγγειακό κίνδυνο, ιδιαίτερα στους άνδρες.

(Mamede I, Braga MAP, Martins OC, et al. J Clin Lipidol. 2024;18:e701-e709)

Σχετίζεται η έκθεση σε καπνό πυρκαγιάς με την εμφάνιση άνοιας?

Η μακροπρόθεσμη έκθεση στα μικροσωματίδια (PM2,5) αποτελεί αναγνωρισμένο παράγοντα πρόκλησης άνοιας, λιγότερα όμως είναι γνωστά για τα μικροσωματίδια που παράγονται από πυρκαγιές, που αποτελούν πλέον μια αυξανόμενη πηγή PM2,5. Στην παρούσα ανοιχτή μελέτη κοορτής αναλύθηκαν ηλεκτρονικά δεδομένα από το 2008 έως το 2019 από 4,7 εκατομμύρια κατοίκους της Νότιας Καλιφόρνια. Σε 1.223.107 άτομα χωρίς ιστορικό άνοιας ηλικίας >60 ετών, ποσοστό 6,6% (n=80.993) διαγνώσθηκε με άνοια κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης. Στην ανάλυση βρέθηκε ότι κάθε 1 μg/m³ αύξηση σε PM2,5 από πυρκαγιά σε 3ετή έκθεση σχετιζόταν με 18% αύξηση στην πιθανότητα εμφάνισης άνοιας, ενώ η αντίστοιχη έκθεση σε PM2,5 που δεν προερχόταν από πυρκαγιά συνοδευόταν από 1% αύξηση. Οι συγγραφείς διαπιστώνουν ότι η αυξημένη έκθεση σε PM2,5 που προέρχονται από τις πυρκαγιές οδηγεί σε αυξημένη επίπτωση άνοιας σε βάθος τριετίας και προτείνουν την εφαρμογή στοχευμένων παρεμβάσεων περιορισμού της έκθεσης σε μικροσωματίδια με στόχο την ελάττωση της επίπτωσης της άνοιας.

(Elser H, Frankland TB, Chen C, et al. JAMA Neurol. 2024:e244058)

Ποιά είναι η συσχέτιση ανάμεσα στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή και την εμφάνιση καρδιαγγειακών επεισοδίων?

Η αυξανόμενη χρήση τεχνικών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής έχει δημιουργήσει προβληματισμούς σχετικά με την μακροπρόθεσμη καρδιαγγειακή ασφάλεια λόγω των ενδεχόμενων διαταραχών της ορμονικής ισορροπίας και πιθανών προθρομβωτικών καταστάσεων. Στη μετα-ανάλυση PROSPERO αξιολογήθηκαν δεδομένα από 10 μελέτες συσχέτισης τεχνικών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και εμφάνισης καρδιαγγειακών επεισοδίων σε συνολικά 500.664 γυναίκες που έλαβαν θεραπεία γονιμότητας και 36.395.240 υγιείς μάρτυρες. Δεν βρέθηκε στατιστικά σημαντική σχέση ανάμεσα στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή και στην εμφάνιση στεφανιαίας νόσου, ισχαιμικού αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου, φλεβικής θρομβοεμβολικής νόσου, αρτηριακής υπέρτασης ή σακχαρώδη διαβήτη, ενώ βρέθηκε κατά 25% χαμηλότερη συχνότητα εμφάνισης καρδιακής ανεπάρκειας στις γυναίκες που έλαβαν θεραπεία γονιμότητας. Οι συγγραφείς καταλήγουν ότι οι τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής είναι ασφαλείς ως προς τη μακροπρόθεσμη εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων.

(Pivato CA, Inversetti A, Condorelli G, et al. Eur Heart J.  2024:ehae886. doi: 10.1093/eurheartj/ehae886. Epub ahead of print)

Οξειδωμένα φωσφολιπίδια και ασβεστοποιός στένωση της αορτικής βαλβίδας

Τα οξειδωμένα φωσφολιπίδια μεταφέρονται μέσω λιποπρωτεϊνών που περιέχουν απολιποπρωτεΐνη Β-100 (OxPL-apoB), συμπεριλαμβανομένου της λιποπρωτεΐνης(α) [Lp(a)]. Στην παρούσα μελέτη αξιολογήθηκε η συσχέτιση ανάμεσα στις OxPL-apoB, την Lp(a) και τον επιπολασμό, την επίπτωση και την πρόοδο της στένωσης της αορτικής βαλβίδας (ΑΒ). Στους συμμετέχοντες της μελέτης MESA (Multi-Ethnic Study of Atherosclerosis) μετρήθηκαν τα επίπεδα των OxPL-apoB και Lp(a) και σχετίσθηκαν με την ασβέστωση της ΑΒ στην αρχική αξιολόγηση και μετά από 9,5 έτη παρακολούθησης. Βρέθηκε ότι στην αρχική αξιολόγηση αυξημένα επίπεδα OxPL-apoB και Lp(a) σχετίζονταν με 19% και 13% μεγαλύτερη πιθανότητα ασβέστωσης της ΑΒ αντίστοιχα. Στην παρακολούθηση και οι δύο παράμετροι σχετίζονταν με την εμφάνιση ασβέστωσης της ΑΒ και με επιδείνωση της αορτικής στένωσης, όπως αυτή εκτιμάται ηχωκαρδιογραφικά με την ταχύτητα της ροής του αίματος διαμέσου της αορτικής βαλβίδας. Εντούτοις, όταν αξιολογήθηκαν μαζί, μόνο η OxPL-apoB παρέμεινε στατιστικά σημαντική για την πρόοδο της στένωσης. Συμπερασματικά, τα επίπεδα της OxPL-apoB σχετίζονται με την παρουσία, την επίπτωση και την πρόοδο της ασβεστοποιού στένωσης ΑΒ και ενδεχομένως να αποτελούν μελλοντικό θεραπευτικό στόχο για την πρόληψή της.

(Bhatia HS, Dweck MR, Craig N, et al. J Am Coll Cardiol. 2024;84:2430-2441)

Μπορεί ο σακχαρώδης διαβήτης να σχετίζεται με αύξηση του καρδιαγγειακού κινδύνου πριν από τη διάγνωση?

Ο κίνδυνος εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων είναι αυξημένος σε πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 (ΣΔτ2), εντούτοις, δεν είναι γνωστό για ποιό χρονικό διάστημα ο κίνδυνος είναι αυξημένος πριν τη διάγνωση. Στη μελέτη αυτή συμπεριλήφθηκαν 172.092 πάσχοντες από ΣΔτ2 μεταξύ του 2010 και του 2015 στη Δανία και συγκρίθηκαν με 381.023 άτομα από το γενικό πληθυσμό ως προς την εμφάνιση εμφράγματος μυοκαρδίου ή ισχαιμικού αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου. Υπολογίσθηκε η αναλογία κινδύνου για 30 έτη πριν τη διάγνωση και για 5 έτη μετά. Βρέθηκε ότι ο επιπολασμός καρδιαγγειακών επεισοδίων ήταν σταθερά μεγαλύτερος σε άτομα με ΣΔτ2 έναντι του γενικού πληθυσμού με αναλογία κινδύνου 2,18 για τα 25-30 έτη πριν τη διάγνωση και 2,96 τα τελευταία 5 έτη πριν τη διάγνωση του διαβήτη. Μετά τη διάγνωση η επίπτωση καρδιαγγειακών επεισοδίων ήταν αυξημένη με αναλογία κινδύνου 2,2 έναντι της ομάδας ελέγχου. Οι ερευνητές διαπιστώνουν ότι ο καρδιαγγειακός κίνδυνος είναι διπλάσιος σε πάσχοντες από ΣΔτ2 ακόμα και 3 δεκαετίες πριν τη διάγνωση και προτείνουν την εφαρμογή προληπτικών μέτρων πρωιμότερα σε άτομα με παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση διαβήτη.

(Gyldenkerne C, Kahlert J, Thrane PG, et al. J Am Coll Cardiol. 2024;84:2251-2259)

Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα της ΕΕΛΙΑ:  www.eelia.gr