Επιμέλεια:

Χ. Μιχαλακέας, Καρδιολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών,
Επιστημονικός Συνεργάτης Β' Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής,
Υπεύθυνος Λιπιδαιμικού Ιατρείου Ευρωκλινικής Αθηνών

Λ. Ραλλίδης, Καθηγητής Καρδιολογίας,
Β΄ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική,
Π.Γ.Ν. «Αττικόν»

Σχετίζεται η Μεσογειακή Διατροφή με τον κίνδυνο εμφάνισης κακοηθειών σχετιζόμενων με παχυσαρκία?

Η Μεσογειακή Διατροφή (ΜΔ) σχετίζεται με χαμηλότερη επίπτωση καρκίνου και με ελαττωμένη πρόσληψη σωματικού βάρους, υποδηλώνοντας ένα δυνητικό ρόλο στη μείωση των κακοηθειών που σχετίζονται με παχυσαρκία (obesity-related cancers, ORCs), όπως κακοήθειες πεπτικού, νεφρών, ήπατος, παγκρέατος κ.λπ. Στην προοπτική αυτή μελέτη αξιολογήθηκαν δεδομένα από τη μελέτη EPIC (European Prospective Investigation Into Cancer and Nutrition) σε συνολικά 450.111 συμμετέχοντες μέσης ηλικίας 51 ετών. Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν ανάλογα με τις διατροφικές τους συνήθειες σε υψηλή, ενδιάμεση ή χαμηλή συμμόρφωση στη ΜΔ. Σε διάμεση παρακολούθηση 15ετίας το πρωταρχικό τελικό σημείο της επίπτωσης ORCs καταγράφηκε σε ποσοστό 4,9% των συμμετεχόντων με 6% χαμηλότερο κίνδυνο σε άτομα με υψηλή συμμόρφωση στη ΜΔ έναντι χαμηλής συμμόρφωσης. Εντούτοις, δείκτες παχυσαρκίας όπως ο δείκτης μάζας-σώματος και η περιφέρεια μέσης δεν έδειξαν συσχέτιση ανάμεσα στη ΜΔ και την εμφάνιση ORCs.Οι ερευνητές καταλήγουν ότι η αυξημένη συμμόρφωση στη ΜΔ σχετίζεται με μέτρια μείωση στον κίνδυνο εμφάνισης ORCs, σχέση που είναι ανεξάρτητη από δείκτες παχυσαρκίας, και προτείνουν περαιτέρω έρευνα για αποσαφήνιση των πρoστατευτικών μηχανισμών.

(Aguilera-Buenosvinos I, Morales Berstein F, González-Gil EM, et al. JAMA Netw Open. 2025;8:e2461031)

Σχετίζεται η χαμηλή θερμοκρασία περιβάλλοντος με την εμφάνιση διαφορετικού τύπου εμφράγματος μυοκαρδίου?

Αν και η χαμηλή θερμοκρασία περιβάλλοντος σχετίζεται με την εμφάνιση οξέος εμφράγματος μυοκαρδίου (ΟΕΜ) δεν είναι γνωστό αν επηρεάζει διαφορετικά το ΟΕΜ που σχετίζεται με αποφρακτική στεφανιαία νόσο (MI-CAD) ή με μη-αποφρακτική στεφανιαία νόσο (MINOCA). Στη μελέτη αυτή σε πληθυσμό της Κίνας αξιοποιήθηκαν μετεωρολογικά δεδομένα από δορυφόρο και συσχετίστηκαν με την εκδήλωση ΟΕΜ από το 2015 έως το 2021. Σε συνολικά καταγεγραμμένα 83.784 περιστατικά MINOCA και 918.730 περιστατικά MI-CAD, διαπιστώθηκε αύξηση κατά 58% και 32% αντίστοιχα για εκδήλωση ΟΕΜ σε ιδιαίτερα χαμηλές θερμοκρασίες περιβάλλοντος, συγκριτικά με θερμοκρασίες γύρω στους 30°C. Η συσχέτιση ήταν περισσότερο έντονη σε γυναίκες, άτομα > 65 ετών και σε κατοίκους του Νότου. Αντίθετα, με τις χαμηλές θερμοκρασίες περιβάλλοντος δεν βρέθηκε στατιστικά σημαντική συσχέτιση για εκδήλωση ΟΕΜ στις υψηλές θερμοκρασίες. Οι ερευνητές συμπεραίνουν ότι η χαμηλή θερμοκρασία περιβάλλοντος σχετίζεται με την εμφάνιση ΟΕΜ, ιδιαίτερα για εκδήλωση MINOCA.

(Huang J, He Q, Jiang Y, et al. Eur Heart J. 2025;46:439-450)

Ποιά είναι η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια των στατινών και της εζετιμίμπης σε παιδιά και εφήβους με ετερόζυγο οικογενή υπερχοληστερολαιμία?

Παιδιά με ετερόζυγο οικογενή υπερχοληστερολαιμία (heterozygous familial hypercholesterolaemia, HeFH) είναι υποψήφιοι για υπολιπιδαιμική φαρμακευτική θεραπεία με στατίνες και εζετιμίμπη. Στη μετά-ανάλυση αυτή αξιολογήθηκαν δεδομένα από 13 τυχαιοποιημένες μελέτες που συμπεριέλαβαν ασθενείς με HeFH ηλικίας <18 ετών. Σε συνολικό αριθμό 1.649 συμμετεχόντων μέσης ηλικίας 13 ετών η θεραπεία με στατίνες ελάττωσε την LDL-χολ κατά ~34%, ενώ η προσθήκη εζετιμίμπης οδήγησε σε περαιτέρω ελάττωση κατά ~16%. Σε διετή παρακολούθηση δε βρέθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά στην ωρίμανση των παιδιών, στην ανοχή στη θεραπεία ή στην εμφάνιση ανεπιθύμητων ενεργειών. Συμπερασματικά, στατίνες, εζετιμίμπη και ο συνδυασμός τους αποτελούν αποτελεσματικές και ασφαλείς θεραπείες σε παιδιά και εφήβους με HeFH, αν και δεν υπάρχουν σαφή αποτελέσματα μακροχρόνιας παρακολούθησης.

(Llewellyn A, Simmonds M, Marshall D, et al. Atherosclerosis.  2025;401:118598)

Πώς σχετίζονται τα επίπεδα του παράγοντα πήξης ΧΙ με την εμφάνιση καρδιαγγειακών επεισοδίων και με την καρδιακή λειτουργία?

Οι αναστολείς του παράγοντα πήξης factor XI (FXI) είναι υποσχόμενα αντιπηκτικά φάρμακα, αλλά σε ζωϊκά μοντέλα βρέθηκε ότι η αναστολή του FXI επιδείνωσε τη διαστολική λειτουργία της καρδιάς και οδήγησε σε καρδιακή ανεπάρκεια (ΚΑ). Στη μελέτη αυτή αξιολογήθηκαν τα επίπεδα του FXI σε 4.471 συμμετέχοντες στη μελέτη ARIC (Atherosclerosis Risk in Communities), σε σχέση με νέα εμφάνιση κολπικής μαρμαρυγής (ΚΜ) και ΚΑ. Σε παρακολούθηση 9 ετών κατά μέσο όρο διαπιστώθηκε ότι χαμηλότερα επίπεδα FXI σχετίζονταν με αύξηση στην εμφάνιση ΚΑ κατά 36% και ΚΜ κατά 96%. Το φαινόμενο ήταν εντονότερο σε άτομα ηλικίας >75 ετών και σχετιζόταv με επηρεασμένους δείκτες διαστολικής λειτουργίας της καρδιάς χωρίς να επηρεάζεται η συστολική απόδοση της αριστερής κοιλίας. Η αντίστροφη αυτή σχέση των επιπέδων του FXI με την εμφάνιση ΚΑ και ΚΜ επιβεβαιώθηκε από δεδομένα της μελέτης CHS (Cardiovascular Health Study) με αύξηση της επίπτωσης κατά 18%. Οι ερευνητές διαπιστώνουν ότι τα χαμηλά επίπεδα του FXI σχετίζονται με αυξημένη επίπτωση ΚΑ, ιδιαίτερα σε μεγαλύτερης ηλικίας άτομα, και προτείνουν περαιτέρω μελέτες επιβεβαίωσης των αποτελεσμάτων αυτών προκειμένου να αξιολογηθεί η πιθανότητα ανεπιθύμητων ενεργειών από τα αντιπηκτικά φάρμακα που αναστέλλουν τον FXI.

(Ji Y, Zhang MJ, Wang W, et al. Circulation. 2025;151:356-367)

Υπάρχει μακροπρόθεσμη αποτελεσματικότητα με τη χορήγηση εβολοκουμάμπης σε άτομα μεγάλης ηλικίας?

Στόχος της παρούσας μελέτης ήταν να αποσαφηνισθεί το κλινικό όφελος και η ασφάλεια της χορήγησης εβολοκουμάμπης σε άτομα ηλικίας ≥75 ετών. Αξιοποιήθηκαν δεδομένα από τη μελέτη FOURIER και την ανοιχτή επέκτασή της (FOURIER-OLE) και έγινε ξεχωριστή ανάλυση για άτομα ηλικίας < 75 ετών έναντι ≥75 ετών (n=2.526). Σε συνολική διάμεση παρακολούθηση 7ετίας βρέθηκε ότι το πρωταρχικό τελικό σημείο (καρδιαγγειακός θάνατος, έμφραγμα μυοκαρδίου, ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, νοσηλεία λόγω στηθάγχης ή επαναιμάτωσης στεφανιαίων) μειώθηκε σε παρόμοιο ή και καλύτερο βαθμό με τη θεραπεία με εβολοκουμάμπη έναντι εικονικού φαρμάκου (κατά 21% σε άτομα ηλικίας ≥75 ετών, έναντι 14% σε νεότερα άτομα, ΝΝΤ=19 και 44 αντίστοιχα). Η ασφάλεια της χορήγησης της εβολοκουμάμπης ήταν παρόμοια στις δύο ηλικιακές ομάδες.Συμπερασματικά, πρώιμη έναρξη εβολοκουμάμπης σε ηλικιωμένους ασθενείς υψηλού καρδιαγγειακού κινδύνου είναι κλινικά επωφελής και ασφαλής σε παρόμοιο βαθμό με τα νεαρότερα άτομα.

(Al Said S, O'Donoghue ML, Ran X, et al. J Am Coll Cardiol. 2025;85:504-512)

Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα της ΕΕΛΙΑ:  www.eelia.gr