Επιμέλεια:

Χ. Μιχαλακέας, Καρδιολόγος,
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών,
Επιστημονικός Συνεργάτης Β' Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής,
Π.Γ.Ν.«Αττικόν»

Λ. Ραλλίδης, Καθηγητής Καρδιολογίας,
Β΄ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική,
Π.Γ.Ν. «Αττικόν»

Πώς σχετίζεται η θερμοκρασία του περιβάλλοντος με την καρδιαγγειακή θνητότητα?

Η μη-βέλτιστη θερμοκρασία του περιβάλλοντος επηρεάζει τον καρδιαγγειακό κίνδυνο, χωρίς να είναι γνωστό πώς επιδρά σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο. Στην παρούσα ανάλυση αξιολογήθηκαν δεδομένα από καταγραφή των καρδιαγγειακών θανάτων και της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος σε 32 χώρες και εκτιμήθηκαν χωρικές και χρονικές παράμετροι. Συνολικά, 1.801.513 θάνατοι ανά έτος αποδόθηκαν σε μη-ιδανικές συνθήκες θερμοκρασίας, ποσοστό 8,86% της συνολικής καρδιαγγειακής θνητότητας, που αναλογεί σε 26 θανάτους ανά 100.000 άτομα. Ποσοστό 8,2% των θανάτων αποδόθηκε σε έντονο κρύο ενώ 0,66% σε υπερβολική ζέστη του περιβάλλοντος. Υπήρχε σημαντική ετερογένεια ανάμεσα στις διάφορες γεωγραφικές περιοχές με τα μεγαλύτερα ποσοστά θνητότητας να καταγράφονται στην Κεντρική Ασία και στην Ανατολική Ευρώπη. Από το 2000 έως το 2019 σημειώθηκε μείωση των θανάτων που αποδόθηκαν στις χαμηλές θερμοκρασίες ενώ αντίθετα αυξήθηκαν οι θάνατοι που σχετίζονταν με αυξημένη θερμοκρασία περιβάλλοντος, οδηγώντας συνολικά σε μείωση της θνητότητας σχετιζόμενης με τη θερμοκρασία περιβάλλοντος. Οι ερευνητές συμπεραίνουν ότι η μη-ιδανική θερμοκρασία περιβάλλοντος συμβάλει σημαντικά στην καρδιαγγειακή θνητότητα εμφανίζοντας ετερογένεια στο χώρο και στο χρόνο.

(Hundessa S, Huang W, Zhao Q, et al. J Am Coll Cardiol. 2024;83:2276-2287)

Ποιά είναι η συσχέτιση των αυτοάνοσων νοσημάτων με την αθηροσκλήρωση των στεφανιαίων αρτηριών και την εμφάνιση οξέων καρδιαγγειακών επεισοδίων?

Ορισμένα αυτοάνοσα νοσήματα (ΑΝ) σχετίζονται με αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο χωρίς να έχει αποσαφηνισθεί ο παθοφυσιολογικός μηχανισμός. Στην παρούσα μελέτη αξιολογήθηκε η σχέση ανάμεσα στα ΑΝ και την αθηρωμάτωση των στεφανιαίων αγγείων. Αξιοποιήθηκαν δεδομένα από 85.512 συμμετέχοντες του Western Denmark Heart Registry που υποβλήθηκαν σε αξονική στεφανιογραφία και εκτιμήθηκε η παρουσία στεφανιαίας νόσου ανάλογα με τη διάγνωση ενός από 18 ΑΝ σε συνολικά 4.064 συμμετέχοντες. Μετά από 5,3 έτη παρακολούθησης διαπιστώθηκε ότι η παρουσία ΑΝ σχετιζόταν με αυξημένη πιθανότητα παρουσίας αθηρωματικής πλάκας κατά 29%, αυξημένου σκορ ασβεστίου των στεφανιαίων αρτηριών κατά 28% και με σοβαρή αύξηση του σκορ ασβεστίου κατά 53%. Επιπλέον, πάσχοντες από ΑΝ είχαν 46% μεγαλύτερο κίνδυνο για εμφάνιση καρδιαγγειακής νόσου. Η απουσία παραδοσιακών παραγόντων κινδύνου είχε προστατευτική επίδραση μειώνοντας τον κίνδυνο κατά 54%. Οι συγγραφείς καταλήγουν ότι τα ΑΝ σχετίζονται ανεξάρτητα με αυξημένο αθηρωματικό φορτίο στα στεφανιαία αγγεία και με αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο, πιθανώς διαμέσου επιτάχυνσης της αθηρογένεσης, και ότι η ρύθμιση των παραδοσιακών παραγόντων κινδύνου βελτιώνει την καρδιαγγειακή πρόγνωση.

(Mortensen MB, Jensen JM, Rønnow Sand NP, et al. J Am Coll Cardiol. 2024;83:2643-2654)

Ποιά είναι η επίδραση των στατινών στην εξέλιξη της διάτασης της ανιούσης αορτής και της ασβέστωσης της βαλβίδας σε ασθενείς με δίπτυχη αορτική βαλβίδα?

Άτομα με δίπτυχη αορτική βαλβίδα (ΑΒ) εμφανίζουν συχνότερα ασβεστοποιό εκφύλιση της βαλβίδας και διάταση της ανιούσας αορτής. Στην παρούσα τυχαιοποιημένη μελέτη αξιολογήθηκε η επίδραση 20 mg ατορβαστατίνης στην πρόοδο της διάτασης της αορτής και της ασβέστωσης της ΑΒ σε 192 άτομα με δίπτυχη ΑΒ χωρίς σοβαρή ασβέστωση και με διάμετρο αορτής <50 mm στην αρχική αξιολόγηση. Οι συμμετέχοντες υπεβλήθησαν σε ηχωκαρδιογραφική μελέτη και σε αξονική τομογραφία στην αρχή της αξιολόγησης και μετά από παρακολούθηση 3ετίας. Τα επίπεδα της LDL-χολ εμφάνισαν μέση ελάττωση κατά περίπου 30 mg/dL σε όσους έλαβαν την αγωγή έναντι αύξησης κατά 6 mg/dL σε αυτούς που έλαβαν εικονικό φάρμακο. Δεν καταγράφηκε στατιστικά σημαντική διαφορά στο σκορ ασβεστίου της ΑΒ ούτε στην αύξηση της μέγιστης διαμέτρου της ανιούσας αορτής ανάμεσα στους συμμετέχοντες που έλαβαν στατίνη συγκριτικά με το εικονικό φάρμακο (0,65 mm έναντι 0,74 mm, p=0,613).Συμπερασματικά, η χορήγηση ατορβαστατίνης επί 3 έτη σε άτομα με δίπτυχη ΑΒ δεν έδειξε βελτίωση στην ασβέστωση της βαλβίδας ή στη διάταση της αορτής παρά τη θετική της επίδραση στη χοληστερόλη.

(Evangelista A, Galian-Gay L, Guala A, et al. Circulation  2024;149:1938-1948)

Πώς σχετίζεται η περίσσεια της απολιποπρωτεΐνης Β με τον καρδιαγγειακό κίνδυνο?

Η απολιποπρωτεΐνη Β (apoB) και η LDL-χολ σχετίζονται με τον καρδιαγγειακό κίνδυνο. Στην παρούσα ανάλυση εξετάσθηκε πώς σχετίζεται η περίσσεια της apoB (δηλαδή η διαφορά της μετρούμενης apoB με την apoB που περιέχεται μέσα στην LDL-χολ) με τον κίνδυνο εμφάνισης εμφράγματος μυοκαρδίου (ΕΜ), αθηροσκληρωτικής καρδιαγγειακής νόσου (ΚΑΝ) και με τη συνολική θνητότητα σε 53.484 γυναίκες και 41.624 άνδρες που συμμετείχαν στη μελέτη γενικού πληθυσμού της Κοπεγχάγης. Σε διάμεση παρακολούθηση περίπου 10ετίας βρέθηκε μια δοσοεξαρτώμενη σχέση ανάμεσα στα επίπεδα της περίσσειας της apoB και την εμφάνιση ΕΜ ή ΚΑΝ. Η αναλογία κινδύνου για τις γυναίκες ήταν 8%, 30%, 34% και 75% για επίπεδα περίσσειας της apoB κατά 11-25 mg/dL, 26-45 mg/dL, 46-100 mg/dL και >100 mg/dL αντίστοιχα, ανεξάρτητα από τα επίπεδα της LDL-χολ. Για τους άνδρες συμμετέχοντες οι αντίστοιχες αναλογίες κινδύνου ήταν 14%, 41%, 41% και 52%. Οι ερευνητές διαπιστώνουν ότι ο υπολογισμός της περίσσειας της apoB σε άτομα του γενικού πληθυσμού που δε λαμβάνουν θεραπεία με στατίνη σχετίζεται δοσοεξαρτώμενα με τον καρδιαγγειακό κίνδυνο και ανεξάρτητα από τα επίπεδα της LDL-χολ.

(Johannesen CDL, Langsted A, Nordestgaard BG, et al. J Am Coll Cardiol. 2024 Jun;83:2262-2273)

Ποιά είναι η επίδραση των αναστολέων του SGLT2 στην καρδιαγγειακή νοσηρότητα?

Οι αναστολείς του συμμεταφορέα γλυκόζης-νατρίου τύπου 2 (SGLT2i) έχουν δείξει σταθερά βελτίωση σε επιπλοκές σχετιζόμενες με καρδιακή ανεπάρκεια και νεφρική νόσο, δεν είναι όμως τόσο σαφής η επίδραση τους στην εμφάνιση καρδιαγγειακών επεισοδίων σε διάφορες ομάδες ασθενών. Στην παρούσα ανάλυση αξιολογήθηκαν δεδομένα από 11 μελέτες συμβαμάτων φάσης 3 των SGLT2i σε συνολικά 78.607 υψηλού καρδιαγγειακού κινδύνου ασθενείς με διαβήτη, ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια ή με χρόνια νεφρική νόσο. Πρωταρχικό τελικό σημείο της ανάλυσης ήταν η εμφάνιση μειζόνων καρδιαγγειακών επεισοδίων [καρδιαγγειακός θάνατος, έμφραγμα μυοκαρδίου (ΕΜ), ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο (ΑΕΕ)]. Βρέθηκε ότι η χορήγηση των SGLT2i οδήγησε σε ελάττωση του πρωταρχικού τελικού σημείου κατά 9% σε όλες τις ομάδες των συμμετεχόντων. Το αποτέλεσμα αποδόθηκε κυρίως στη μείωση του καρδιαγγειακού θανάτου (αιφνίδιος θάνατος και θάνατος λόγω καρδιακής ανεπάρκειας), χωρίς θετική επίδραση στην εμφάνιση ΕΜ και ΑΕΕ. Συμπερασματικά, οι SGLT2 αναστολείς μειώνουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακού θανάτου σε μεγάλο εύρος ασθενών με ένδειξη για τη λήψη του φαρμάκου.

(Patel SM, Kang YM, Im K, et al. Circulation. 2024;149:1789-1801)

Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα της ΕΕΛΙΑ:  www.eelia.gr